قرائت گزارش کمیسیون اقتصادی در خصوص رمزارزها در صحن علنی مجلس

گزارش کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی در حوزه رمز ارزها بالاخره پس از مدت‌ها در صحن علنی مجلس قرائت شد .

 غلامرضا مرحبا،سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی در ادامه جلسه علنی مجلس شورای اسلامی گزارش این کمیسیون در مورد بررسی‌ وضعیت صنعت استخراج رمزارزهای جهان روا و مبادلات داخلی آن در کشور را قرائت کرد.

متن این گزارش که در راستای ،موضوع تبصره (1) ماده (45) قانون آئین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی تهیه و قرائت شد آمده است:

با توسعه روز افزون فناوری اطلاعات و اهمیت اقتصاد دیجیتال شاهد پیدایش تکنولوژی های نوین همچون رمز ارزها (ارز های دیجیتال  یا رمز دارایی ها ) به عنوان محصولات مبتنی بر تکنولوژی بلاکچین در جهان هستیم .

تقریبا نمی توان رمز ارز را پول یا ارز محسوب نمود چرا که ارزش و قدرت خرید آن تقریبا به صورت لحظه ای تغییر می کند و وجه کالا بودن آن پر رنگ تر است. لذا این ارزشهای دیجیتالی در بهترین حالت یک شبیه سازی هوشمندانه از فلزات گرانبها محسوب می شوند که توانسته اند در عمر حدود ۱۰ ساله خود محبوبیت و توجه فراوانی را جلب نمایند.

عدم محدودیت جغرافیایی آن باعث شکل گیری اقتصاد و صنعتی فرامرزی شده بطوریکه در کشور ایران، هم در بعد استخراج و هم در بعد مبادلات، متقاضیان زیادی یافته که بدلیل عدم ساماندهی، در شرایط غیررسمی و بعضا زیرزمینی فعالیت مینمایند.

پدیده رمز ارز علاوه بر تبدیل شدن به قدرت درحال رشد و تاثیرگذاری در اقتصادهای ملی و جهانی، منجر به ایجاد بازارهای داخلی و صنایع وابسته شده است و همانقدر که مدیریت صحیح آن میتواند موجب توسعه ظرفیتها و بهبود و رشد اقتصادی و زیرساختهای مرتبط مانند صنعت تولید برق شود، عدم توجه به آن موجب از دست رفتن فرصتهای بی بدیل و آسیب هایی جبران ناپذیر خواهد شد.

با این شرح، رمز ارزها بعنوان موضوعی مهم و حساس، مورد بررسی کمیسیون اقتصادی قرار گرفت که نتایج آن به شرح زیر تقدیم میشود :

رمز ارز، پدیده ای مبهم و با ریشه نامشخص است و حتی صاحب ایده مذکور (آقای ساتوشی ناکاموتو) نیز یک اسم غیرواقعی می باشد.

از این رو، اینکه سناریوی طراحی شده در پس پرده این پدیده و به ویژه بزرگترین مصداق آن یعنی «بیت کوین» چه می باشد خود موضوع بحثی جداگانه است.

ماهیت نامتمرکز بودن رمز ارزها و تأکید فعلی بر ناشناس بودن دارندگان و مبادله کنندگان و عدم احراز هویت آنان، بزرگترین چالش فراروی کشورها برای تصمیم گیری در این حوزه است.

قاعدتاً بانکهای مرکزی کشورها چندان موافقتی با وجود چنین پدیده ای که می تواند بستر انواع اقدامات مخرب در اقتصاد زیرزمینی و تبهکاری و کاهش قدرت بانک مرکزی در اعمال سیاستهای اقتصادی خود باشد، ندارند.

احتساب رمز ارز بعنوان پول یا ارز، محل تأمل کارشناسان اقتصادی است؛ چرا که ارزش و قدرت خرید آن تقریبا به صورت لحظه ای تغییر می کند، هرچند این پدیده به عنوان وسیله مبادله در ابتدا تعریف شده و شکل گرفته است و نمی توان از این جنبه آن غفلت نمود و کاملاً آن را نفی کرد. ضمناً این پدیده قابلیت تعریف به صورت دارایی نامشهود و در یک نگاه، بعنوان دارایی مالی را دارد. در هر کدام از این نگاه ها، آثار اقتصاد کلان این پدیده به صورت متفاوتی قابل تبیین است.

برخی نیز این پدیده را نوعی شبیه سازی از فلزات گرانبها می دانند که اکثراً به واسطه محدودیت در تعداد قابل ایجاد، توانسته اند در عمر حدود ۱۰ ساله خود، طرفداران زیادی جمع نمایند. عدم محدودیت جغرافیایی این پدیده، باعث شکل گیری اقتصاد و صنعتی فرامرزی شده که در دنیا، و از جمله در کشور ایران، هم در بعد ایجاد (استخراج) و هم در بعد مبادلات، متقاضیان زیادی دارد. این متقاضیان به دلیل عدم ساماندهی، در شرایط غیررسمی و بعضا زیرزمینی فعالیت می نمایند.

پدیده رمز ارز علاوه بر تبدیل شدن به موضوعی درحال بسط و تاثیرگذاری بر اقتصادهای ملی و جهانی، منجر به ایجاد بازارهای داخلی و صنایع مرتبط شده است و همانقدر که مدیریت صحیح آن می تواند موجب ایجاد فرصتهایی برای اقتصاد شود، عدم توجه به آن می تواند آسیب زا باشد.

نتایج بررسی قانونمندی رمز ارزها در مجلس

ارزش کل بازار رمزارز دنیا ۳۵۰ میلیارد ۱.۵ تریلیون دلار با گردش روزانه ۵۳,۱۵۰ میلیارد دلار تخمین زده می‌شود که بیت کوین به تنهایی ۵۷ درصد این بازار را به خود اختصاص داده است. میزان استخراج سالیانه رمز ارز‌ها در دنیا میلیون ۱۵ میلیارد دلار و در ایران میلیون ۱.۱ میلیارد دلار (در شرایط غیررسمی فعلی) می‌باشد برآورد می‌شود. لازم به ذکر است در حال حاضر از ۳۲۴ هزار بیت کوین استخراجی سالانه دنیا ۱۹۵۰۰ بیت کوین بصورت غیررسمی در ایران استخراج می‌شود.

نحوه مواجهه با پدیده رمزارز را می‌توان در ۵ حوزه دسته بندی کرد:

استفاده از رمز ارز‌ها برای تبادلات خارجی همراه، استخراج و تولید رمز ارز‌های موجود، طراحی رمز ارز‌های ملی یا چندجانبه، تبادل رمز ارز، صنایع مرتبط با رمز ارز.

۱- در حوزه استفاده از رمز ارز‌ها برای تبادلات خارجی، به نظر می‌رسد به واسطه امکانی که رمز ارز‌ها در کاهش اثر تحریم‌ها – به واسطه دشوارتر بودن رصد مبادلات آن‌ها – ایجاد می‌کند، نمی‌توان نسبت به استفاده از این ظرفیت بی تفاوت و بی برنامه بود. قاعدتاً با محاسبه مخاطرات از دست رفتن سرمایه به دلایل مختلف و مقایسه آن با شرایط مبادلات غیررسمی کشور در دنیا که مخاطرات مشابهی دارد، استفاده از شیوه‌های گوناگون جلوگیری از رصد مبادلات مالی کشور منطقی و ضروری به نظر می‌رسد که استفاده از رمزارز‌ها در این راستا، به‌عنوان مسیر جایگزین معاملات تهاتری یا تسهیل کننده این نوع معاملات قابل تعریف است. در این حوزه، فارغ از بحث استخراج رمز ارزها، می‌توان ما به ازای صادرات کشور به کشور‌های مختلف، رمز ارز دریافت و در قبال واردات نیز همان رمز ارز‌ها را پرداخت نمود.

۲- در حوزه استخراج و تولید (ماینینگ) رمز ارز‌های موجود (و از جمله بیت کوین)، مزیت مذکور می‌تواند به صورت تبدیل منابع انرژی فسیلی کشور و یا سایر منابع طبیعی همچون جریان آب و باد و انرژی هسته‌ای به برق و سپس استخراج رمز ارز با استفاده از برق تولیدی، تعریف شود. به واقع در صورت محدود شدن صادرات انرژی فسیلی و برق کشور، مسیری برای تبدیل آن به رمز ارز و استفاده از آن برای واردات ضروری در کشور تعریف می‌شود. البته باید خروج ارز برای خرید دستگاه‌ها و تجهیزات ماینینگ را نیز مد نظر قرار داد. همچنین وجود بازار پررونق جهانی رمز ارز و قابلیت تبدیل آن به ارز‌های واقعی می‌تواند ظرفیت بالقوه‌ای برای دسترسی به منابع ارزی باشد.

۳- در حوزه طراحی رمز ارز‌های ملی یا چندجانبه، شاید یکی از مهمترین و مغفول‌ترین بخش‌های بحث رمز ارز‌ها باشد که هرچند تلاش‌هایی برای آن انجام شده است. اما ظاهراً بازخورد‌های منفی زیادی مبنی بر اثربخش نبودن این اقدام وجود دارد. به نظر می‌رسد اتفاقاً همینجا است که همچون توجه به ظرفیت‌های داخلی در ایجاد شبکه ملی اطلاعات، پیام رسان‌های داخلی و ماهواره داخلی، باید اهتمام جدی سیاستگذاران و مدیران کشور به کار گرفته شود تا بتواند به جای بازی در بستری مبهم و طراحی شده، خود ایجادکننده قواعد بازی و اعمال حاکمیت باشد. بزرگترین نقطه مقاومت و مخالفت بسیاری از فعالان این بازار نیز همین جا است که باید در خصوص آن گفتگو‌ها و بررسی‌های عمیق تری صورت پذیرد.

۴- حوزه تبادل رمز ارز، و به ویژه ایجاد بستر‌های تبادل رمز ارز در داخل کشور، مهمترین و پرچالش‌ترین حوزه بحث در زمینه رمز ارز‌ها است که نیازمند بررسی دقیق و آینده نگری عمیق است. اتفاقا ریسک بزرگی که متوجه اقتصاد کشور است نیز در همین بخش است که البته برخورد صرفاً سلبی و منفعل موجود با این حوزه هرگز نمی‌تواند راه حل مناسبی برای مواجهه با این ریسک باشد. تبدیل این تهدید به فرصت و بررسی دقیق‌تر جنبه‌های مثبت موضوع تبادل رمز ارز، در کنار ریسک‌های آن، و همچنین بررسی دقیق آثار اقتصاد کلانی تبادل رمز ارز در کشور توسط عموم مردم، از الزامات این حوزه است.