Dumping چسیت؟
یکی از ترفندهای سیاه تجاری دامپینگ، است. البته وقتی درباره اقتصاد و تجارت صحبت می‌کنیم، تشخیص اینکه هر تکنیک، رفتار یا ترفند تجاری چه رنگی را به خود اختصاص می‌دهد، سخت می‌شود؛ با وجود این، سنگ محک ما در این ماجرا، میزان تغییرات مثبت یا منفی است که در بازار هدف دامپینگ رخ می‌دهد.
دامپینگ چیست؟ (Dumping)
«Dumping» اصطلاحی است که از کلمه «Dump» به معنای «ارزان‌فروختن یک محصول» گرفته شده است. اصطلاح مقابل این واژه «آنتی دامپینگ» یا «Anti-dumping» است که تمام فعالیت‌های کشورها برای مقابله با این ماجرا را در بر می‌گیرد. همه ما با چین و انقلابی که در تولیدش به راه انداخت، آشنا هستیم و همه ما از محصولات نه‌چندان مرغوب چینی استفاده کرده‌ایم.
حالا پرسش اصلی این است که چین چگونه در این مدت کوتاه توانست بازار قدیمی کشورهای مختلف جهان را از چنگ اهالی آن دربیاورد و مردم را به مصرف‌کردن محصولات خودش – هرچند با کیفیت پایین – تشویق کند؟
چین و دامپینگ گسترده در بازار جهان
چین از دامپینگ استفاده کرد؛ به این معنا که تحقیقی گسترده درباره بازار کشورهای رقیب انجام داد، چندین نوع محصول و صنعت را هدف قرار داد، سپس همان محصولات را با قیمتی بسیار کمتر به همان کشور صادر کرد. مردم در کشور پذیرنده آن محصولات می‌دیدند که محصولی خارجی با قیمتی بسیار کمتر از محصول داخلی به فروش می‌رسد.
آن‌ها برای مدتی، تحت تأثیر جادوی قیمت قرار گرفتند و از کیفیت غافل شدند؛ البته استدلالشان منطقی بود. وقتی می‌شد یک محصول را با یک‌سوم قیمت خرید، چرا باید چند برابر قیمت آن را برای خرید همان محصول از برند داخلی پرداخت کرد؟
درحقیقت، هر عقل سلیمی انتخاب محصول ارزان‌قیمت را پیشنهاد می‌داد. غافل از اینکه کیفیت بسیار پایین محصولات چینی و چندین بار خرید از یک محصول، سبب می‌شد مردم درنهایت، قیمتی چند برابر نمونه داخلی را برای خرید یک محصول چینی پرداخت کنند.
وقتی مردم به این ماجرا پی بردند و خواستند دوباره از محصولات داخلی کشور خودشان استفاده کنند، فهمیدند راه بازگشت از این مسیر، بسیار سنگلاخی است؛ زیرا کارخانه‌های داخلی به‌دلیل از دست دادن بازارشان دچار ورشکستگی شده بودند؛ بنابراین چاره‌ای جز استفاده‌کردن از محصولات چینی وجود نداشت.
آیا چینی‌ها با فروش محصولات بسیار ارزان، ضرر نکردند؟
پاسخ مثبت است. سیاست اقتصادی دامپینگ، همیشه در آغاز با ضرری هنگفت همراه است. تصور کنید شما یک مغازه مبل‌سازی در محله خودتان دارید و نوعی صندلی راحتی که در مغازه شما ساخته می‌شود مشتریان خوبی دارد. بعد از مدتی متوجه می‌شوید فروش صندلی‌هایتان کاهش یافته است.
وقتی ماجرا را از مشتری‌هایتان جویا می‌شوید، آن‌ها به شما می‌گویند همان نوع صندلی را با همین کیفیت، ولی به نصف یا یک‌سوم قیمت از مغازه دیگری خریداری کرده‌اند! آن هنگام است که احساس می‌کنید یک سطل آب یخ یک‌باره روی سرتان ریخته شده است.
پُرسان پُرسان به دنبال آن مغازه می‌گردید و می‌بینید که او هم یک تولیدی کوچک است اما دقیقاً صندلی شما را با همان کیفیت ولی با قیمتی بسیار کمتر می‌فروشد. وقتی ماجرا را از او جویا می‌شوید می‌فهمید پای یک تولیدی بزرگ در میان است و این مغازه تنها مسئولیت فروش آن صندلی را بر عهده دارد.
درنهایت هم متوجه می‌شوید که آن تولیدی با وجود متحمل‌شدن ضرر، صندلی شما را با قیمتی بسیار کمتر به فروش می‌رساند تا مشتری‌های شما را از چنگتان دربیاورد. وقتی تولید آن محصول برایتان صرفه اقتصادی نداشته باشد، بعد از مدتی مقاومت – به‌دلیل غرورتان – درنهایت شما هم تولید آن صندلی را متوقف خواهید کرد.
تا آن زمان، آن تولیدکننده بزرگ به‌دلیل وجود منابع پشتیبانی همچنان به تولید آن صندلی با نصف قیمت ادامه می‌دهد. وقتی مطمئن شد شما دیگر در بازار حضور ندارید، صندلی را با همان قیمت اصلی روانه بازار می‌کند و به این ترتیب، با در انحصار گرفتن بازار، سود بسیار خوبی خواهد کرد و حتی ضررهای آن ارزان‌فروشی را هم در مدت بسیار کوتاهی جبران می‌کند!
به جز رقابت، چه دلیل دیگری برای ایجاد دامپینگ وجود دارد؟
بیرون‌کردن رقبا از بازار داخلی یا خارجی و تبدیل‌شدن به یکه‌تاز بازار یا صنعت، تنها یکی از دلایل روی‌آوردن به دامپینگ در اقتصاد است. موارد زیر، تعدادی دیگر از دلایل این ماجرا به شمار می‌روند:
فروش سریع محصولاتی که بیش از نیاز بازار تولید شده‌اند.
گاهی کارخانه‌ها با مازاد محصول روبه‌رو می‌شوند. در این صورت، برای اینکه بتوانند خودشان و انبارهایشان را از دست این محصولات مازاد نجات دهند، آن‌ها را با قیمتی کمتر، روانه بازارهای خارجی می‌کنند. البته روشن است این ماجرا تنها تا زمانی که موجودی مازاد انبارهایشان تمام شود، ادامه پیدا می‌کند. پس از آن، دوباره قیمت‌ها به حالت قبل برمی‌گردند.
بازکردن جای خود در یک بازار جدید
معمولاً این کاری است که شرکت‌های تازه‌وارد، اما قدرتمند در یک صنعت که میزان رقابت در آن بسیار شدید است انجام می‌دهند. آن‌ها علاوه بر کاهش قیمت ارائه محصول در یک بازه زمانی مشخص که با هدف شناساندن برندشان به مردم صورت می‌گیرد، از روش‌های دیگری مانند «راه‌اندازی جشنواره‌ها»، «قرعه‌کشی‌ها» و «دادن جایزه‌های ارزشمند» استفاده می‌کنند.
در تمام طول این مدت، شرکت تازه‌وارد در حال ضررکردن است، ولی چون پشتوانه‌های مالی قدرتمندی دارد، همچنان دوام می‌آورد. بعد از مدتی نه‌تنها دیگر خبری از آن همه جایزه و قرعه‌کشی نخواهد بود، بلکه قیمت محصول هم افزایش پیدا خواهد کرد.
خلاص‌شدن از دست کالاهای کم‌ارزش
برخی شرکت‌ها به سمت تولید کالاهایی می‌روند که نه جامعه به آن‌ها نیاز دارد و نه بازار قدرتمندی دارند. معمولاً این ماجرا زمانی اتفاق می‌افتد که یک کارخانه یا تولیدی با هدف شکارکردن مشتریان حاشیه‌ای یا جامعه محدودی از مشتریان که نیازهای بسیار خاصی دارند روی می‌دهد. وقتی همان جامعه کوچک هم خواهان آن محصولات نباشند، آن همه تلاش و خرج‌کردن آن همه منابع برای تولید آن محصول فایده‌‌ای ندارد. در این صورت، کارخانه‌ها برای نجات‌دادن باقی‌مانده منابعشان، تولید آن محصول را متوقف می‌کنند و موجودی انبارشان را با قیمتی بسیار پایین به فروش می‌رسانند.
چند نوع دامپینگ وجود دارد؟
دامپینگ از نظر مدت‌زمانی که طول می‌کشد به سه دسته تقسیم می‌گردد:
دامپینگ فصلی
وقتی فروشنده‌ها یا تولیدکننده‌ها در یک کشور دیگر، فصل فروش محصولات را در کشور خودشان از دست بدهند و مطمئن باشند مردم خودشان دیگر خواهان آن محصولات نخواهند بود، باقی‌مانده‌های فروش‌نرفته از فصل قبلی خود را به کشورهای دیگر صادر می‌کنند. می‌توانید این مورد را در صنعت لباس به‌روشنی ببینید. برخی از لباس‌های برندی که وارد ایران می‌شوند در این دسته جای می‌گیرند.
دامپینگ کوتاه‌مدت
این مورد، همان نوع مشهور از دامپینگ است که هم نمونه داخلی و هم نمونه خارجی دارد. هدف اصلی از اجرای این نوع دامپینگ، به دست آوردن سهم بیشتری از یک بازار و خارج‌کردن رقبای داخلی و خارجی است.
دامپینگ بلندمدت
در این نوع از دامپینگ، مواردی همچون «ارزان‌بودن ماده اولیه در یک کشور نسبت به کشور مقصد»، «وجود تکنولوژی‌های پیشرفته‌تری که باعث کاهش هزینه تولید می‌شوند»، «ارزان‌بودن نیروی کار» و… سبب می‌شوند قیمت تمام‌شده تولید یک محصول در یک کشور، بسیار ارزان‌تر از تولید همان محصول در یک کشور دیگر شود؛ به همین دلیل، کشور صادرکننده محصول، بدون آنکه زیر بار ضرر برود، محصولی مشابه را با قیمتی کمتر از نمونه داخلی آن وارد بازار کشورهای دیگر می‌کند.
دیدگاهتان را بنویسید