روش های رایج کلاهبرداری در NFTها

میدانید که توکن‌های غیرمثلی در سال ۲۰۲۱ به یکی از اصلی‌ترین و پرطرفدارترین حوزه‌های مالی تبدیل شدند و میزان سرمایه وارد شده به این حوزه هر روز بیشتر و بیشتر شد. با این وجود، با افزایش علاقه افراد به این حوزه، کلاهبرداری در NFT نیز افزایش یافته است. رفاه مالی در کنار فرصت‌هایی که ایجاد می‌کند، مشکلات و خطراتی را نیز در پی دارد. اما اگر با روش‌های مختلف کلاهبرداری آشنا باشید، جای ترس و ناامیدی نیست. در این مقاله با ما همراه باشید تا با 6 روش متداول کلاهبرداری در NFT‌ها آشنا شوید و با آگاهی از شیوه کار و مثال‌های هر یک، درک کاملی از کلاهبرداری‌های NFT داشته باشید.

کلاهبرداری در NFT

در ابتدا باید بدانید که کلاهبرداری‌های مربوط به بلاک چین و ارزهای دیجیتال اتفاق جدیدی نیستند. در حقیقت تا زمانی که بتوان از یک حوزه سود کسب کرد، احتمال وقوع کلاهبرداری نیز وجود دارد. کلاهبرداری‌های NFT تقریبا شبیه کلاهبرداری‌های دیگر در حوزه کریپتوکانسی هستند، که در زمان اوج قیمت بیت کوین و آلت کوین‌ها، برای افراد مختلف رخ می‌دهد. متاسفانه تعداد زیادی از افراد قربانی این کلاهبرداری‌ها می‌شوند و سالانه حدود ۱۴ میلیارد سرمایه از دست می‌رود؛ اما چرا توجه کلاهبرداران به حوزه NFTها معطوف شده است؟ دلایل مختلفی را می‌توان برای آن ذکر کرد.

می‌توان گفت توکن‌های غیرمثلی نسبت به حوزه‌های دیگر که به بلاک چین مربوط می‌شوند، بیشتر مورد توجه و محبوبیت عموم مردم قرار گرفته‌اند. در سال ۲۰۲۱، تعداد خریداران و فروشندگان NFTها حدود ۲۸۰,۰۰۰ نفر و تعداد کیف پول‌های این توکن‌ها تقریبا ۱۸۵,۰۰۰ عدد بوده است. اکثر این خریداران و سرمایه‌گذاران در دنیای ارزهای دیجیتال تازه‌وارد هستند و درنتیجه قربانی کلاهبرداری‌های مختلف می‌شوند.

همزمان با افزایش حجم فروش جهانی NFTها به ۴ میلیارد دلار در اوایل سال ۲۰۲۱، میزان جستجوی کلمه «کلاهبرداری NFT» در گوگل نیز به اوج خود رسید. متاسفانه کلاهبرداری و حیله‌گری در هر نوع تجارت و کسب‌و‌کاری وجود دارد.

لازم است بدانید ، زمانی که شما یک NFT شامل یک تصویر خریداری می‌کند، شما صاحب حقیقی آن تصویر نیستید. شما نمی‌توانید آن تصویر را تکثیر کرده و برای اهداف تجاری استفاده کنید. در واقع شما سابقه خرید خود روی بلاک چین را صاحب می‌شوید، که یک شخص دیگر نیز می‌تواند سابقه خرید مربوط به آن تصویر را خریداری کند.

برخلاف بازار هنری سنتی، این ویژگی قانون‌گذاری توکن‌های غیرمثلی را سخت‌تر می‌کند. اگر کسی یکی از تابلوهای ون گوگ را بدزدد، پیگرد قانونی دارد. معامله‌گران تابلوهای هنری به دنبال تابلوهای اصل و اورجینال هستند. در نتیجه، بازار هنری سنتی از یک جامعه کوچک، اما به‌هم‌پیوسته و پایدار تشکیل شده است.

کمیاب و نادربودن توکن‌های غیرمثلی به خریداران امکان می‌دهد که صاحب یک فایل دیجیتال منحصربفرد باشند و از این طریق هنرمندان دیجیتال حمایت می‌شوند.

با این وجود، هنوز برخی مسائل حل‌نشده در حوزه NFTها وجود دارد. یکی از این مسائل، کارمزد تراکنش‌ها در بلاک چین است. افزایش تعداد کلاهبرداران در این حوزه نیز یکی از مسائلی است که باید بررسی شود. با آگاهی و درک کلاهبرداری‌های NFT، می‌توانید محافظت در برابر آن‌ها را یاد بگیرید.

بزرگ‌ترین کلاهبرداری NFT | میمون‌های تکامل‌یافته

یکی از بزرگترین کلاهبرداری‌ها در NFT، مربوط به مجموعه میمون‌های تکامل‌یافته (Evolved Apes) بوده که در پلتفرم OpenSea رخ داده است. در اکتبر ۲۰۲۱ (مهر ۱۴۰۰)، ۱۰,۰۰۰ توکن غیرمثلی میمون‌های جهش یافته منتشر شدند که یکی از معروف‌ترین راگ پول‌های حوزه NFT بود. پس از موفقیت پروژه میمون‌های کسل (Bored Ape Yacht Club)، طرح‌های میمون‌های کارتونی در بازار NFTها بسیار متداول شدند.

خریداران این پروژه یک طرح منحصربفرد از یک میمون را دریافت کردند. یک بازی مبارزه‌ای مبتنی بر بلاک چین نیز معرفی شده بود که این میمون‌ها می‌توانستند در آن با یکدیگر مبارزه کنند. قرار بود در این بازی، برنده مبارزه جایزه‌هایی به صورت ارز دیجیتال دریافت کند و NFTها بودجه یک بازی در حال توسعه را تامین کنند.

متاسفانه توسعه‌دهنده این پروژه که با نام مستعار «Evil Ape» شناخته می‌شد، در مدت کوتاهی پس از فروش NFTها ناپدید شد. او ۷۹۸ اتریوم معادل ۲.۷ میلیون دلار در آن زمان به دست آورده بود. خریداران این پروژه نتواسنتد هیچ‌گونه واکنش و پاسخی به اتفاقی که افتاده بود بدهند. درواقع بازی میمون‌های تکامل یافته وجود خارجی نداشت و خریداران این NFTها نیز در ازای سرمایه خود تنها یک فایل JPG دریافت کردند.

یکی دیگر از کلاهبرداری‌ها مشهور در NFT، بازی Mercenary بود. Mercenary یک بازی قرون‌وسطایی NFT با ویژگی بازی برای کسب درآمد (Play-to-earn) بود، که یک توکن جدید اختصاصی به نام Mercenary Gold داشت. این بازی در سال ۲۰۲۱ راه‌اندازی شد. کلاهبرداران این بازی برای تبلیغات در بخش اخبار ارزهای دیجیتال در توییتر هزینه کردند و توجه افراد به این بازی جلب شد.

با این حال تمام این تبلیغات حیله بود و کلاهبرداران بازی Mercenary دست‌کم ۷۶۰,۰۰۰ هزار دلار سرمایه را به سرقت بردند. این کلاهبرداران قبلا به کلاهبرداری‌های مختلف دیگری نیز متهم شده بودند. صاحبان این پروژه حساب‌های شبکه‌ اجتماعی خود را حذف کرده و ناپدید شدند.

نمونه‌های دیگری از کلاهبرداری‌های NFT میمونی

مجموعه‌ای به نام «Big Daddy Ape Club» منتشر شد که یک پروژه تقلیدی از پروژه موفق Bored Ape Yacht Club بود و سلبریتی‌های معروفی از جمله جیمی فالن (Jimmy Fallon) و پاریس هیلتون (Paris Hilton) نیز به این مجموعه علاقه‌مند شدند، اما هیچ‌کدام آن را تایید نکردند، زیرا ممکن بود تبلیغات آن‌ها بعضی از افراد را ترغیب به خرید این پروژه کند.

کلاهبرداران پروژه Big Daddy Ape Club افراد را ترغیب کردند تا در ازای پرداخت ۱ واحدکوین سولانا، NFT خود را صادر یا مینت (Mint) کنند. در آن زمان این هزینه معادل ۱۳۵ دلار بود. نهایتا هزینه‌ها‌ به صورت سولانا دریافت شدند، اما NFTها هیچگاه صدور یا مینت نشدند.

بیش از ۹,۰۴۱ نفر قربانی این کلاهبرداری شدند و بیش از ۱.۳ میلیون دلار سرمایه به سرقت رفت. ظاهرا این پروژه اولین کلاهبرداری این افراد در حوزه ارزهای دیجیتال نبود و با توجه به فعالیت‌های کیف پول آن‌ها، این سومین اقدام کلاهبرداری افراد مجموعه Big Daddy Ape Club بوده است.

حال پس از آنکه با برخی از کلاهبرداری‌‌ها در حوزه توکن‌های غیرمثلی آشنا شدیم و بزرگ‌ترین آن را معرفی کردیم، اکنون به بیان روش‌های رایج کلاهبرداری در NFT می‌پردازیم.

۱- پامپ و دامپ NFTها

متاسفانه، کلاهبرداری به صورت پامپ و دامپ که در حوزه ارزهای دیجیتال بسیار رایج است، در حوزه NFTها نیز متدوال شده است. پامپ و دامپ زمانی رخ می‌دهد که گروهی از خریداران برای دستکاری قیمت و افزایش تقاضا، یک ارز یا NFT را خریداری کنند. پس از خریداری ارز یا NFT موردنظر، کلاهبرداران در زمان اوج قیمت دارایی مورد نظر، آن را می‌فروشند و خریداران عادی دیگر ضرر می‌کنند.

نوع دیگری از دستکاری قیمت ارزهای دیجیتال روش تجارت شستشو (Wash trading) است که در آن خرید و فروش دارایی‌ها توسط یک فرد صورت می‌گیرد و این باعث افزایش قیمت می‌شود. در نتیجه توجه خریدارانی که فکر می‌کنند با یک فرصت عالی روبه‌رو شده‌اند و قیمت دوباره افزایش خواهد یافت، به آن دارایی جلب می‌شود.

در حوزه NFTها نیز اقداماتی مشابه کلاهبرداری پامپ و دامپ رخ داده‌اند. برای مثال، رسانه خبری اتلتیک (Athletic) گزارش کرد که بازیکنان تیم‌های پلتفرم فوتبال مجازی سورر (SoRare)، NFTها را با هدف افزایش بهره و سود خریداری کرده‌اند. برخی افراد، فروش بی‌سابقه اثر هنری دیجیتال بیپل (Beeple) را نیز به این اهداف نسبت می‌دهند. بر اساس گزارش‌های مختلف، خریدار این اثر که با نام مستعار Metakovan شناخته می‌شود، اثر دیجیتال را برای تامین مالی طرح پامپ و دامپ توکن خودش (B.20) خریداری کرده است.

کلاهبرداری‌های NFT شامل پروژه‌های بزرگ نیز می‌شود. یکی از اولین پروژه‌های NFT، کریپتوکیتیز (CryptoKitties) بود. توکن‌های غیرمثلی این پروژه بر بستر بلاک چین اتریوم عرضه شدند. پس از راه‌اندازی این بازی در اواخر سال ۲۰۱۷، NFTهای آن بسیار محبوب شدند و یکی از توکن‌های غیرمثلی گربه‌ در ازای ۱۵۵,۰۰ دلار اتریوم فروخته شد؛ اما ۶ ماه بعد قیمت آن ۹۵ درصد سقوط کرد.

چگونه از قربانی شدن در این شیوه جلوگیر کنیم ؟

اول از همه، باید تاریخچه و سابقه کیف پول پروژه را بررسی کنید. Opensea یا هر بازار NFT دیگری به شما این اجازه را می‌دهد که تعداد کل تراکنش‌ها و تمام خریداران یک مجموعه NFT را ببینید. همچنین از طریق پلتفرم اتر اسکن (EtherScan) نیز می‌توانید تمام تراکنش‌های بلاک چین اتریوم را مشاهده کنید.

حساب‌های شبکه اجتماعی مربوط به پروژه مانند حساب توییتر یا سرور دیسکورد (Discord) را بررسی کرده و آن‌ها را دنبال کنید. یک پروژه برای داشتن نقدینگی مناسب، ارزش هنری و جامعه پایدار، باید تعداد زیادی سرمایه‌گذار و خریدار داشته باشد.

۲- NFTهای سرقتی

محبوبیت توکن‌های غیرمثلی روز‌به‌روز در حال افزایش است. در عین حال، گزارشات توکن‌های غیرمثلی سرقتی نیز در این حوزه افزایش یافته است. آثار بسیاری از هنرمندان کپی شده‌اند، و پس از تبدیل‌شدن به NFT‌ها به افراد ناآگاه فروخته شده‌اند.

دوینت‌آرت (DeviantArt) یک شبکه اجتماعی آنلاین محبوب است که بیش از ۷۰ میلیون کاربر و بیش از ۵۰۰ میلیارد اثر هنری دارد. بسیاری از هنرمندان این انجمن ادعا می‌کنند که آثار هنری آن‌ها به سرقت رفته است. دوینت‌آرت یک ابزار جدیدی را به پلتفرم خود اضافه کرده است که با جستجو در بلاک چین‌های عمومی و بازارهای شخص ثالث، کاربران را از احتمال هرگونه کلاهبرداری و سرقت آگاه می‌کند. از آگوست ۲۰۲۱، بیش از ۵۰,۰۰۰ هشدار درباره احتمال تخلفات NFTها به کاربران ارسال شده است.

مالکیت یا حقوق معنوی NFTها

همانطور که قبل‌تر اشاره شد، صدور یک اثر هنری به صورت یک NFT به معنای داشتن مالکیت معنوی (intellectual property) آن نیست. از طریق نرم‌افزار کاربردی پلتفرم Opensea، هرکسی می‌تواند یک عکس یا تصویر را به یک توکن غیرمثلی تبدیل کند. کلاهبرداران یا سارقان هنری به راحتی می‌توانند آثار هنرمندان را بدزدند و با ساخت اکانت‌های جعلی در اپن سی، آثار هنری تقلبی را به فروش برسانند. اگر جامعه متوجه شود که NFT شما تقلبی است، این NFT هیچ ارزشی نخواهد داشت و راهی برای پس گرفتن پول خود نیز نخواهید داشت.

۳- کلاهبرداری‌ به روش فیشینگ (Phishing)

برای انجام اولین خرید توکن غیرمثلی، باید در یکی از کیف پول‌های ارز دیجیتال ثبت نام کنید. کیف پول متامسک (MetaMask) یکی از محبوب‌ترین کیف پول‌های NFT بر بستر اتریوم است.

کاربران کیف پول متامسک اخیرا هدف یک حمله فیشینگ قرار گرفتند که از طریق تبلیغات ساختگی، کلیدهای خصوصی و عبارت بازیابی کیف پول‌‌ از کاربران درخواست می‌شد. کلاهبرداران ممکن است از طرق مختلف برای دستیابی به اطلاعات امنیتی شما اقدام کند. تبلیغات جعلی و مخرب NFT در تلگرام، دیسکورد و شبکه‌های اجتماعی دیگر نیز دیده شده‌اند.

کلاهبرداران می‌توانند از طریق فیشینگ، اطلاعات شخصی شما و کیف پول دیجیتالتان را به ‌دست بیاورند. این همان اتفاقی است که گریبان‌گیر طرفداران مجموعه «CryptoBatz» آزی آزبرن (Ozzy Osbourne) شد. مجموعه CryptoBatz از ۹,۶۶۶ خفاش دیجیتال تشکیل شده است. دقیقا دو روز پس از انتشار توکن‌ها، طرفداران این مجموعه هدف یک حمله فیشینگ قرار گرفتند. در این کلاهبرداری، با استفاده از لینکی که توسط حساب‌های توییتری رسمی پروژه‌های NFT پست شده بود، ارزهای دیجیتال افراد از کیف پول‌ آن‌ها دزدیده شد.

چگونه از حملات فیشینگ در امان باشیم؟

اطلاعات خصوصی خود را کاملا خصوصی نگهدارید. برای بازیابی یا بک‌آپ کیف پول ارز دیجیتال خود به کلمه‌های بازیابی نیاز دارید. اطلاعات خود را در هیچ کدام از تبلیغات کیف پول متامسک یا تبلیغات دیگر وارد نکنید. برای انجام تراکنش‌های ارز دیجیتال نیز از وبسایت‌های معتبر استفاده کنید و از هیچ تبلیغ، لینک یا ایمیلی استفاده نکنید.

۴- اینفلوئنسرهای جعلی ارز دیجیتال

محبوبیت روزافزون NFTها، طرفداری و تبلیغ‌های مختلفی از سمت سلبریتی‌ها را به‌دنبال دارد و از شیوه‌های مختلف به این سلبریتی‌ها سود می‌رساند. با این حال، از این جهت که معامله‌های NFT به صورت آنلاین انجام می‌شود، اطلاعات عمومی محدودی درباره بازاریابی پروژه‌ها وجود دارد. در برخی از کلاهبرداری‌ها، طرفداری‌ها و تبلیغ‌هایی جعلی به نام سلبریتی‌ها انجام می‌شود. قبل اینکه افراد بفهمند سلبریتی موردنظر نسبتی با پروژه ندارد، به احتمال زیاد خیلی از آن‌ها سرمایه خود را از دست داده‌اند.

در اکتبر ۲۰۲۱ (مهر ۱۴۰۰)، مجموعه NFT Trollz سیکس‌ناین (6ix9ine) رپر آمریکایی، در شبکه‌های اجتماعی بسیار محبوب شده بود. قرار بود با خلق آواتار، حق امتیاز ویژه‌ای به دارندگان NFT داده شود و ۵ درصد از سود هر معامله، به صاحبان اصلی توکن‌های Trollz برگردانده شود.

سوالات زیادی درباره مشروعیت و قانونی بودن این پروژه در افکار عمومی شکل گرفت. این مجموعه گفته بود که مبلغ ۱۰۰,۰۰۰ دلار را به خیریه‌های مختلف اهدا خواهد کرد؛ اما اکنون بسیاری از خریداران این NFTها مدعی هستند که هیچ کدام از حرف‌ها عملی نشد. هیچ حق امتیاز ویژه‌ای داده نشده و کارهای بشردوستانه‌ای که این پروژه قولش را داده بود، انجام نشده است.

برای جلوگیری از چنین کلاهبرداری‌هایی، قبل از همه چیز به خوبی درباره پروژه‌ها تحقیق کنید. بسنجید که آیا تبلیغی که توسط یک سلبریتی انجام می‌شود واقعی است؟ آیا این پروژه می‌تواند به وعده‌های خود عمل کند یا نه؟

۵- کلاهبرداری از طریق مزایده‌ها

کلاهبرداری‌های NFT به صورت مزایده در بازار ثانویه بسیار رایج هستند. این نوع کلاهبرداری زمانی رخ می‌دهد که فردی قبلا یک NFT را خریده باشد و بخواهد آن را دوباره بفروشد. پس از قراردادن یک NFT برای فروش، پیشنهاددهندگان حیله‌گر ارزی را که در ازای NFT خواسته می‌شود تغییر می‌دهند و اگر به این موضوع توجه نشود، منجر به از دست رفتن سرمایه خواهد شد. طبیعتا ۵ دلار با ۵ بیت کوین یکی نیست!

ارزی را که برای خرید NFT پیشنهاد می‌شود حداقل دو بار بررسی کنید و از پذیرفتن پیشنهادهایی که زیر قیمت موردنظر شما هستند، خودداری کنید.

۶- وبسایت‌های کلاهبرداری

در این نوع از کلاهبرداری در NFT پس از خریداری توکن‌های غیرمثلی، این توکن‌ها ناپدید می‌شوند؛ زیرا قراردادهایی که در بلاک چین وجود دارند، با قراردادهای اثر هنری حقیقی متفاوت‌اند. وقتی شما یک اثر هنری اورجینال را در پلتفرمی مانند اپن سی آپلود می‌کنید، این اثر با ارزهای دیجیتالی مانند اتریوم خریداری می‌شود. درواقع این قرارداد، یک قرارداد هوشمند است.

قراردادهای هوشمند، قراردادهایی هستند که در بلاک چین صادر یا مینت می‌شوند. درواقع خود بلاک چین قرارداد هوشمند را مینت می‌کند، اما محتوا جزئی از این قرارداد هوشمند نیست. NFTها تنها به مالکیت دارایی‌ها مربوط می‌شوند نه خود دارایی‌ها. اتفاقی برای خود دارایی نمی‌افتد.

در نتیجه حتما باید از معتبر و قابل‌اعتماد بودن پلتفرم مورد استفاده خود اطمینان حاصل کنید. دقت کنید که فقط لینک یک عکس را نخریده باشید. چیزی که در URL ذخیره می‌شود قابل تغییر است و درنهایت ممکن است محتوای خریداری شده از دست برود.

برای اینکه هدف چنین کلاهبرداری‌های NFT قرار نگیرید، در زمان خرید یک توکن غیرمثلی اطمینان حاصل کنید که صاحب یک دارایی دیجیتال یا مشهود مانند فایل JPEG، MP3 یا PDF نیز هستید.