پروتکل CCIP چیست؟

میدانید که تاکنون شبکه‌های بلاکچینی مختلفی ایجاد شده‌اند. هر کدام از این شبکه‌های ویژگی‌های منحر‌به‌فرد خود را داشته و کاربردهای مختلفی را در اختیار کاربران خود قرار می‌دهند؛ اما تمامی این شبکه‌ها مانند جزایری جدا از هم عمل می‌کنند و نمی‌توانند با یکدیگر ارتباط داشته باشند. این مساله باعث می‌شود که اکوسیستم بلاکچین نتواند به صورت یکپارچه به فعالیت خود ادامه دهد و یکی از مهم‌ترین اهداف آن یعنی غیر‌متمرکز بودن، برآورده نشود.

شبکه چین لینک با هدف از میان برداشتن مشکلات و ایجاد قابلیت همکاری بین بلاکچین‌های مختلف، قابلیتی به نام همکاری متقابل زنجیره‌ای (CCIP) را معرفی کرده است. این پروتکل به منظور ایجاد ارتباطی آسان، مقرون‌به‌صرفه و ایمن برای انتقال دارایی بین چندین بلاکچین مستقل طراحی شده است. پروتکل CCIP یک پروتکل متن باز است که برای ایجاد ارتباط بین شبکه‌های مختلف بلاک چینی ایجاد شده است.

پروتکل CCIP برنامه‌ای است که از مکانیسم اجماع شبکه Chainlink استفاده می‌کند. این پروتکل به ایمن‌سازی بیش از ۷۵ میلیارد دلار دارایی بین شبکه‌های مختلف کمک می‌کند. کاربرد CCIP فقط محدود به انتقال توکن‌ها بین زنجیره‌های مختلف نبوده و کاربرد اصلی آن ایجاد ارتباط بین زنجیره‌ها است و در واقع تفاوت اصلی این پروتکل با بریج‌ها یا پل‌های بلاکچینی در این قابلیت است.

با این حال، با توجه به مشکلات موجود در زیرساخت‌های زنجیره‌های متقابل، ساخت برنامه‌های کاربردی بین زنجیره‌ای بسیار دشوار است. در حال حاضر بریج‌ها می‌توانند برای انتقال توکن‌ها و در برخی موارد به‌منظور انتقال پیام استفاده شوند؛ اما در اکثر موارد خدمات آنها محدود به دو زنجیره متفاوت است. علاوه بر این، بسیاری از پل‌ها نسبتا متمرکز بوده و همچنین از امنیت قابل قبولی برخوردار نیستند. بریج‌ها فاقد اپراتورهایی با عملکر شفاف یا قابل اعتماد هستند و در نهایت هزینه‌ها و زمان پردازش را برای کاربران افزایش می‌دهند. این محدودیت‌ها و آسیب‌پذیری‌ها در بریج‌ها منجر به از دست رفتن میلیون‌ها دلار از دارایی‌های کاربران شده است.

پروتکل CCIP با هدف حل این مشکلات، بریج‌های متمایز زیادی را ایجاد می‌کند و این پل‌های مجزا توکن‌ها را بین زنجیره‌ها و بین برنامه‌های مختلف جابه‌جا می‌کنند؛ اما به نظر توسعه‌دهندگان CCIP، قابلیت انتقال توکن‌ها بین شبکه‌های مختلف به تنهایی کافی نیست و یکی از اهداف آن ایجاد قابلیت برقراری ارتباط بین قرارداد‌های هوشمند در زنجیره‌های مختلف است.

سرگئی نازاروف (Sergey Nazarov) بنیان‌گذار شبکه چین لینک درباره پروتکل CCIP چنین می‌گوید:

با ظهور CCIP شما قادر خواهید بود یک قرارداد هوشمند ایجاد کنید که در واقع چندین قرارداد در چندین زنجیره است که با یکدیگر تعامل دارند. CCIP قابلیتی را ایجاد می‌کند که به عنوان یک پروتکل کلیدی در مرکز، امکان برقراری ارتباط بین شبکه‌های مختلف را فراهم می‌کند.

معرفی پروتکل CCIP سومین تحول بزرگ در مورد چگونگی گسترش تعریف قرارداد‌های هوشمند محسوب می‌شود. اولین تکامل قراردادهای هوشمند قابلیت ارتباط بین یک اسمارت کانترکت با یک قرارداد هوشمند دیگر بود. تکامل دوم قابلیت برقرای ارتباط بین قراردادهای هوشمند و اوراکل‌ها به منظور دریافت اطلاعات خارج از زنجیره و استفاده از آنها در شبکه و برنامه‌های مختلف است. سومین تغییر و گسترش بزرگ در نحوه تعریف قراردادهای هوشمند، ایجاد قابلیت ترکیب قراردادهای هوشمند در شبکه‌های مختلف است.

با ظهور پروتکل CCIP توسعه‌دهندگان می‌توانند یک قرارداد هوشمند ایجاد کنند که در واقع چندین قرارداد در چندین زنجیره است که با یکدیگر تعامل دارند. توانایی ایجاد قراردادهای هوشمند میان زنجیره‌ای (Cross Chain) به توسعه‌دهندگان این امکان را می‌دهد که قراردادهای هوشمندی را بسازند تا از کدهای مختلف در طیف گسترده‌ای از زنجیره‌های مختلف استفاده کنند. توسعه‌دهندگان با استفاده از این قابلیت می‌توانند برنامه‌های کاربردی خود را در سراسر فضای بلاکچین توسعه‌ دهند.

فناوری میان زنجیره ای (Cross Chain) ؛ پلی میان چندین بلاک چین!

با استفاده از پروتکل CCIP قراردادهای هوشمند قالب‌های بسیار کارآمدتری خواهند داشت و به عنوان قرارداد هوشمند میان زنجیره‌ای شناخته می‌شوند. این قراردادها همچنان قراردادهای هوشمند ترکیبی خواهند بود، زیرا تمامی اطلاعاتی که دریافت می‌کنند از خارج از زنجیره اصلی و توسط اوراکل‌ها تامین می‌شود.

در حال حاضر اوراکل‌ها اطلاعات مورد نیاز در برنامه‌های دیفای را تامین می‌کنند. همچنین بازی‌ها و NFTها از خدمات اوراکل‌ها برای ارتباط با دنیای خارج از زنجیره‌های خود استفاده می‌کنند. پروتکل CCIP به قراردادهای هوشمند اجازه می‌دهد تا در چندین زنجیره مختلف با یکدیگر ارتباط برقرار کنند.

همچنین پروتکل CCIP به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد از کارآمدترین قابلیت‌های هر شبکه استفاده کنند؛ به طور مثال توسعه‌دهندگان می‌توانند از یک شبکه بلاکچینی به‌منظور تامین امنیت برنامه خود، از یک شبکه دیگر به‌منظور تضمین سرعت تراکنش‌ها یا مقیاس‌پذیری و از یک زنجیره دیگر به منظور گسترش ویژگی‌های اپلیکیشن خود استفاده کنند.

پروتکل CCIP قراردادهای هوشمند متعددی را روی زنجیره‌های مختلف ایجاد می‌کند. این امر اساسا منجر به ایجاد یک قرارداد هوشمند بزرگ، متشکل از چندین قرارداد درون زنجیره‌ای و خدمات خارج از زنجیره می‌شود که پل‌هایی را در قالب ارتباط، توانایی دریافت داده‌ها و توانایی انجام محاسبات خارج از زنجیره شامل می‌شود.

پروتکل CCIP با انجام این فعالیت‌ها ارتباطات درون زنجیره‌ای را با استفاده از اوراکل‌ها کامل می‌کند. به عبارت ساده‌تر با استفاده از فناوری CCIP قراردادهای هوشمند در شبکه‌های مختلف می‌توانند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند، پیام ارسال کنند و توکن‌های مختلف را به راحتی در زنجیره‌های مختلف انتقال دهند.

کارکرد پروتکل CCIP

شیوه کار پروتکل CCIP بسیار شبیه به پل‌های بلاکچینی است؛ اما این پروتکل از یک مکانیسم متفاوت استفاده می‌کند. در پروتکل CCIP، یک قرارداد هوشمند از زنجیره مبدا، مسیریاب پیام‌رسانی (Messaging Router) شبکه Chainlink را فراخوانی می‌کند، که از شبکه‌های غیرمتمرکز اوراکل چین لینک (DON) شبکه چین لینک برای ارسال ایمن پیام به زنجیره مقصد استفاده می‌کند. پس از آن مسیریاب پیام‌رسان دیگری، پیغامی که از شبکه اول دریافت کرده را تایید کرده و به قرارداد هوشمند مقصد ارسال می‌کند.

پروتکل قابلیت همکاری متقابل زنجیره‌ای یک استاندارد متن باز جدید برای ارتباطات متقابل زنجیره‌ای است. هدف CCIP برقراری ارتباط جهانی بین صدها شبکه بلاک چینی خصوصی و عمومی، ایجاد ارتباط بین توکن‌های مختلف و توانمندسازی برنامه‌های زنجیره‌ای متقابل برای همه اکوسیستم‌های بلاک چین است.

شبکه چین لینک به منظور راه‌اندازی پروتکل CCIP و ایجاد ارتباط بین بلاکچین‌های مختلف از چندین قابلیت به طور همزمان استفاده می‌کند. در ادامه راهکارهای استفاده شده توسط شبکه چین لینک را بیان می‌کنیم:

شبکه‌ای غیرمتمرکز از نودها

کراس چین‌ها در ابتدایی‌ترین سطح خود، کمیته‌ای از نودها هستند که مجموع اطلاعات یک زنجیره را تایید می‌کنند و با استفاده از امضای رمزنگاری تراکنش‌ها و اعتبار‌سنجی آن‌ها را به زنجیره‌ای دیگر منتقل می‌کنند. شبکه Chainlink قبلا توسط بزرگترین مجموعه ای از نودهای مستقل، مقاوم در برابر حملات و قابل اعتماد پشتیبانی می‌شود.

شبکه ضد کلاهبرداری در چین لینک

امنیت و جلوگیری از تقلب عناصر اصلی برای راه‌اندازی خدمات زنجیره‌ای متقابل هستند که هدف آنها تضمین مستقیم قراردادهای هوشمند با ارزش بالا است. برای دستیابی این منظور، پروتکل CCIP یک سیستم مدیریت ریسک جدید را معرفی کرده که قبلا در صنعت بلاک چین استفاده  نشده بود. این سیستم شبکه ضد کلاهبرداری نام دارد. شبکه ضد کلاهبرداری متشکل از شبکه‌های اوراکل غیرمتمرکز با هدف نظارت بر خدمات CCIP برای فعالیت‌های مخربی است که می‌تواند منجر به ایجاد زیان مالی شود. نکته مهم این است که شبکه ضد کلاهبرداری شامل کمیته‌های کاملا مستقل از گره‌ها است که فعالیت آنها مستق از نودهای شبکه چین لینک است. این نودها مسئول نظارت بر CCIP هستند، و خدمات تشخیص ضد تقلب و خدمات زنجیره‌ای متقابل را کاملا از هم جدا می‌کنند.

شبکه ضد کلاهبرداری به عنوان یک لایه تایید عمل کرده و زمانی که سیستم به طور عادی کار می‌کند، به طور دوره‌ای فعالیت های پروتکل CCIP را مورد بررسی قرار می‌دهد. اگر پیام‌های دریافتی توسط این شبکه متوقف شود یا نودهای آن متوجه فعالیت‌های مشکوک شوند، به طور خودکار پیامی اضطراری به منظور توقف فعالیت کراس چین خاطی صادر می‌شود. این توقف فعالیت اجازه می‌دهد تا وجوه کاربران در برابر بروز هرگونه فعالیت مخرب محافظت شود.این قابلیت به برنامه‌های غیر متمرکز (DApps) اجازه می‌دهد تا در برابر هرگونه خطرات احتمالی مانند حملات هکری مصون بمانند و تضامین بیشتری را برای محافظت از دارایی کاربرانشان به آنها اعطا کنند.

شبکه Anti-Fraud یک شبکه غیرمتمرکز مدیریت ریسک و شناسایی اعمال مخرب است که معمولا برای ایمن‌سازی قراردادهای هوشمند با ارزش‌های بالا استفاده می شود. شبکه ضد کلاهبرداری، نحوه مدیریت ریسک در زیرساخت‌های زنجیره‌ای متقابل را با ایجاد یک سیستم کنترل و تعادل که مسئولیت‌ها را از هم تفکیک می‌کند به حداقل می‌رساند. همچنین این شبکه می‌تواند از طریق افزودن قابلیت‌هایی مانند هوش مصنوعی ایمن بودن پروتکل CCIP را بیش از پیش تضمین کند.

خدمات شبکه Chainlink در فناوری کراس چین

پروتکل قابلیت همکاری متقابل زنجیره‌ای (CCIP) در یک فناوری متن باز لایه لایه قرار می‌گیرد که برای ارائه خدمات زنجیره‌ای جدید به کاربران، مانند پل‌ توکن‌های قابل برنامه ریزی چین لینک (Chainlink Programmable Token Bridge)، پیاده‌سازی‌ پل‌های بلاکچینی دیگر و توانایی ایجاد برنامه‌های قدرتمند زنجیره‌ای متقابل که تمامی شبکه‌های بلاک چین را در بر می‌گیرد، به کار گرفته می‌شود. هر لایه از این فناوری نقشی کلیدی در حمایت از اکوسیستم چند زنجیره‌ای در حال گسترش چین لینک دارد. لایه‌های مختلف ارائه‌دهنده خدمات در شبکه چین لینک را می‌توان در دسته‌بندی‌های زیر تفکیک کرد:

رابط‌های کاربری

در اولین لایه فناوری چین لینک، رابط‌هایی قرار دارند که کاربران را قادر می‌سازند به پل توکن‌های برنامه‌پذیر Chainlink یا دیگر بریج‌ها متصل شوند و  توکن‌های خود را در شبکه‌های مختلف بلاک چین انتقال دهند. پروژه‌های جدید و موجود می‌توانند رابط کاربری خود را بدون نیاز به مجوز در این رابط‌های کاربری مستقر کنند. مواردی که توسعه‌دهندگان می‌توانند از آنها بهره‌مند شوند شامل کیف پول‌ها، تجمیع کننده‌ها، برنامه‌های کاربردی، صرافی‌ها و طیف گسترده‌ای از خدمات دیگر است، که توسعه‌دهندگان می‌خواهند آنها را به اکوسیستم چند زنجیره‌ای چین لینک وارد کنند.

پل توکن‌های قابل برنامه‌ریزی

پل توکن‌های قابل برنامه‌ریزی، با استفاده از یک پل مرجع که بر اساس پروتکل CCIP ساخته شده است، ایجاد می شود. این پل‌ها به توسعه دهندگان این امکان را می‌دهند تا برنامه‌های کاربردی خود را در چندین زنجیره ایجاد کنند و به طور یکپارچه و ایمن توکن‌های خود بین بلاک چین‌های مختلف جابجا کنند. این سیستم یک پل یکپارچه است که در آن اتصالات پل‌های مختلف بین زنجیره‌ها، توسط کمیته‌های منحصر‌به‌فرد از نودها به منظور توزیع امنیت و در عین حال حفظ قابلیت همکاری با استفاده از قراردادهای مسیریابی شبکه چین لینک، ایمن می شوند.

پروتکل قابلیت همکاری متقابل زنجیره‌ای

شبکه چین لینک (Chainlink) با هدف ایجاد امکانی برای تبادل اطلاعات بین منابع خارجی با بلاکچین ایجاد شده است. این شبکه در جدیدترین اقدام خود قصد دارد CCIP یا قابلیت همکاری متقابل زنجیره‌ای (Cross-Chain Interoperability) را به منظور ایجاد ارتباط بین بلاکچین‌های مختلف راه‌اندازی کند. این قابلیت به شبکه‌های بلاکچینی اجازه می‌دهد تا با یکدیگر تعامل برقرار کرده و بتوانند با یکدیگر تبادل ارزش داشته باشند. 

CCIP یک استاندارد متن باز است که قراردادهای هوشمند را در هر بلاک چین قادر می‌سازد تا بسته‌های داده را به قراردادهای هوشمند در هر شبکه بلاک چین دیگری ارسال و دریافت کنند. این پروتکل ماهیتی تعمیم یافته دارد و از تحویل هر نوع داده‌ای که یک قرارداد هوشمند ممکن است بخواهد در زنجیره‌ها تحویل داده شود، پشتیبانی می کند. همه برنامه‌های کاربردی ساخته شده بر روی CCIP مانند پل توکن قابل برنامه‌ریزی، پل‌های زنجیره‌ای دیگر و DApp‌های زنجیره‌ای متقابل می‌توانند از امنیت شبکه ضد کلاهبرداری استفاده کنند تا به‌طور خودکار اعمال مخرب شناسایی شوند و ریسک از بین رفتن دارایی‌ها کاهش یابد.

زیرساخت شبکه

آخرین لایه‌ای که شبکه چین لینک در اختیار توسعه‌دهندگان قرار می‌دهد، زیر‌ساخت این شبکه است. توسعه‌دهندگان با استفاده از زیر‌ساخت استفاده شده در شبکه چین لینک می‌توانند از صحت انجام تراکنش‌ها و اطلاعات دریافتی اطمینان حاصل کنند.