زمان ریزش بازار چگونه عمل کنیم ؟

در بازار مالی تریدرها با احساسات گوناگونی روبه رو می‌شوند مانند تردید ، اعتماد ، طمع ، خیره سری ، امید ، درماندگی ، ترس و وحشت در زمان سقوط بازار و … شاید بارها این احساسات تکرار شوند . معامله گران در بازار سرمایه همیشه با همان طرز فکر و با همان عکس‌العمل‌ها ، همان اشتباهات را تکرار می‌کنند !

تریدرهای بازار مالی در مقابل روند نزولی بازار در ابتدا بی‌قرار می‌شوند ؛ ولی فوراً آن را ، اصلاح طبیعی قیمت تعبیر می‌کنند و این شانس را جلوی خود مشاهده می کنند تا خریدهای قبلی را با قیمت‌های پایین‌تر در بازار مالی تکمیل نمایند . تریدرها مدتی اوضاع ناخوشایند بازار مالی را تحمل می‌کنند و مرتبا به خود دلداری می‌دهند و ریزش بیشتر را غیرممکن پیش‌بینی می‌کنند ؛ اما جایی صبرشان تمام می‌شود و با زیان سنگین سهام را در بازار مالی به فروش می رسانند . همیشه درک یک افت شدید به‌ طور گام به گام انجام می شود و پوشش رسانه‌ای این پدیده در بازار مالی به همین شکل است .

رفتار تریدرها در زمان ریزش بازار مالی

تمام زندگی ما پر از احساسات است . هنگامی که می‌بوییم و می‌شنویم یا لمس می‌کنیم احساسات و خاطرات در ما زنده می‌شوند . بازار مالی همیشه تحت تاثیر رویدادهای روان‌شناختی و الگوهای رفتاری قرار دارد .

تریدرها در بازار مالی همیشه با همان طرز فکر و با همان عکس‌العمل‌ها ، همان اشتباهات تکرار می‌کنند ! و در بازار مالی  این رفتار و شخصیت تریدرها است که بر معاملات آن‌ها بیشتر از تحلیل تکنیکال (Technical) و تحلیل فاندامنتال  (Fundamental) تأثیر می گذارد .

هنگامی که قیمت سهام بعد از ریزش بازار یا یک دوره‌ی ضعف طولانی در بازار مالی شروع به رشد می‌کنند ، هنوز تعداد زیادی از تریدرها با تردید از خود سوال می کنند که آیا روند رشد بازار سرمایه پایدار خواهد ماند ؟

تریدرها ترجیح می‌دهند منتظر بمانند و فعلاً نگاه کنند تا ببینند چه پیش می آید . اگر صعود بازار مالی ادامه‌دار باشد و سیگنال ورود دریافت کنند ، باز ترجیح می‌دهند صبر کنند تا در اصلاح بعدی یا همان نقطه بعدی ریزش بازار وارد آن شوند ، زیرا به هیچ عنوان نمی‌خواهند بعد از این همه مدت صبر ، گران خریداری کنند . اما وقتی از اصلاح بازار و حتی تثبیت قیمت سهام خبری نمی‌شود و نرخ‌ها مرتباً بالا می‌روند تریدرها عصبی می‌شوند و در نهایت صبر بیش از این را درست نمی دانند . تصمیم می‌گیرند تا از مانده روند بازار سهمی داشته باشند و به همین دلیل خرید سهام را آغاز می‌کنند ، غافل از اینکه دیر تصمیم گرفتند .

اگر روند صعودی بازار مالی متوقف یا معکوس شود تریدرها در ابتدا بی‌قرار می‌شوند ؛ اما فوراً آن را ، اصلاح طبیعی قیمت تعبیر می‌کنند و این شانس را پیش رو می‌بینند تا خریدهای قبلی را با قیمت‌های پایین‌تر تکمیل نمایند .

مدتی اوضاع ناخوشایند را تحمل می‌کنند و مرتباً به خود دلداری می‌دهند و ریزش بیشتر را غیرممکن می‌دانند ؛ اما با ادامه‌ی ریزش‌ها مجددا استراتژی‌های خود را مرور می‌کنند و بعد از اندکی تردید و تفکر تصمیم می‌گیرند به‌محض بازگشت قیمت و رسیدن به نقطه‌ی سربه‌سر از بازار مالی و سهام خارج شوند .

بعد از تعلل و توجیه بسیار ، هنگامی به خود می‌آیند که دیگر ضررها خیلی زیاد ‌شده‌اند . تردیدها در خصوص صحت تریدی که کرده‌اند زیاد می‌گردد و در هر ریزش امید دارند که دیگر قیمت به کف نهایی خود رسیده باشد و از این نقطه برگردد . اما چنین نمی گردد .

به‌هرحال تریدرها در بازار مالی جایی صبرشان تمام می‌شود و با زیان سنگین می‌فروشند . همیشه درک یک ریزش شدید به‌صورت گام به گام انجام می شود و پوشش رسانه‌ای این پدیده در روانشناسی بازار سرمایه نیز چنین می باشد .

مانفرد هونبر ، متخصص روان‌شناسی بازار و عضو موسس شرکت تحلیل گری Sentix برای آن سه فاز تعیین کرده است :

۱- فاز انکار

در فاز اول تریدرها دلیل ریزش بازار را نمی‌دانند اما با در نظر گرفتن آن تحت عنوان اصلاح طبیعی و گذرا بازار آن را نادیده می گیرند . این مرحله را فاز انکار در روانشناسی بازار مالی می‌نامند که فقط روانشناسان بازار مالی سیگنال هشدار آن را درک می‌کنند .

۲- فاز قبول یا پذیرش

به دنبال آن فاز قبول یا پذیرش در بازار مالی می آید که درآن ریزش‌ها ادامه دارد ، اما این بار دلایل زیادی برای این ریزش بازار ذکر می‌گردد .

۳- فاز تسلیم بی‌قید و شرط

در نهایت زمان وحشت‌زدگی تریدرها در بازار مالی از راه می ‌رسد . رسانه‌ها از فروش‌های بی‌محابای تریدرها و سرمایه گذاران سردرگم خبر می‌دهند و تمامی تریدرها فقط می‌خواهند از بازار بیرون بروند . این معنای فاز تسلیم بی‌قید و شرط در برابر ریزش بازار مالی است .

ترس و طمع در هنگام ریزش بازار مالی

تا هنگامی که قیمت‌ها به ریزش ادامه می‌دهند ، تسلیم‌شدگان در بازار سرمایه از خروج خود خوشحالند . بعد از مدتی هنگامی که قیمت‌ها شروع به برگشت می‌کنند مجددا تریدرها این بازگشت را جدی نمی‌گیرند و کسی ماندگاری صعود را باور نمی‌کند . مدتی بعد نا باوران بازار مالی رفته رفته جو پر نشاط و امیدوار بازار را نشانه خوبی بر ادامه صعود می‌بینند .

تازه وقتی اولین داده‌های فاندامنتال از رشدهای اخیر حمایت می‌کنند و چشم‌انداز آینده خوب پیش‌بینی می‌شود تریدرها هم رفته رفته مطمئن می‌شوند ، اما این موقعی است که دیگر عروسی به پایان رسیده و اصلاح بعدی بازار مالی در راه است .

یک جمله حکمت‌آمیز قدیمی می‌گوید : زمانی نرخ‌ها صعود خود را انجام دادند ، سرمایه‌گذاران حقیقی به بازار مالی وارد می‌شوند و زمانی ریزش‌ها به پایان رسید ، تازه تصمیم می‌گیرند که بروند !

هر دو حالت حدی ، یعنی ترس از زیان و امید به سود ، در هر تریدر بازار مالی حضوری همیشگی دارد . گاهی این احساس قوی‌تر است و گاهی دیگری .

پشت هر طمع اندکی ترس پنهان است و پشت هر ترس اندکی امید !

سودهای فوری در ابتدا تریدرها را شجاع و حریص می‌کنند تا اینکه اولین عقب‌نشینی شدید ، یک شوک به تریدرها وارد می‌کند . امید به اینکه تحرکات قیمتی فقط یک اصلاح طبیعی قیمت باشد موجب می گردد موقعیت خود را باز نگه‌دارند و در بازار مالی بمانند

تریدرها در برابر ادامه ریزش‌ها در بازار سرمایه ابتدا اندکی سرگردان می‌شوند . ولی وقتی دیگر نتوانند داده‌های جدید را نادیده بگیرند ترس به وجودشان رخنه می‌کند . دور نمایی احتمال بروز بحران و فاجعه مالی در بازار مالی می‌تواند موجب وحشتی فراگیر و تسلیم شدن بی‌قید و شرط شود . چیزی که نهایت باقی می‌ماند همانا پشیمانی و هراس از کل بازار مالی است یا حداقل از آن صنعتی که در آن پولمان ازدست‌رفته است .

نتیجه‌گیری

نوسانات قیمت و ریزش بازار مالی فقط یک رویداد مالی نیست که بتوان آن را خیلی واضح روی صورت حساب‌ها دید ، بلکه بیشتر از آن ، رویدادی روانشناسی می باشد ، زیرا ماجرا بر سر پولی است که با هویت تریدرها گره‌خورده است و به همین دلیل تحرکات بازار ، موجب بیدار شدن عمیق‌ترین احساساتی می‌گردند که اصولا یک انسان می‌تواند داشته باشد ، از خوب‌ترین تا بدترین آن‌ها .

تریدرها می بایست بدانند که این رفتار و شخصیت آن‌هاست که بر بازار تأثیر می گذارد ، هرچند تریدرها می‌توانند با گذراندن دوره های آموزشی و با استفاده از تحلیل تکنیکال (technical) و تحلیل فاندامنتال (Fundamental) و بررسی روانشناسی بازار و سهام خرید مطمئن‌تری داشته باشند ولی در آخر این رفتار آن‌هاست که بر بازار به ویژه زمان ریزش بازار تأثیر می گذارد .