CryptoPunks ‌ چیست؟

کریپتوپانکس‌ها گران‌ترین پروژه‌های NFT بر بستر اتریوم شناخته می‌شوند. درحقیقت NFT ها همان توکن‌های غیر قابل تعویض یا توکن‌های غیر مثلثی (Non- Fungible Token) هستند. از طرفی این پروژه‌ها یک مجموعه ۱۰ هزار عددی از توکن‌هایی با تصاویری در ابعاد ۲۴ در ۲۴ پیکسلی با ویژگی‌های متمایز و منحصربه‌فرد هستند.

CryptoPunks ‌ها تصاویری هستند که به‌صورت الگوریتمی تولید شده‌اند و در کنار کریپتوکیتیزها نخستین پروژه‌ها به‌حساب می‌آیند که در حوزه NFT ها ایجاد شده‌اند. درواقع این پروژه‌ها دارای استاندارد توکن‌های ERC-20 بوده که بر بستر ارز اتریوم ایجاد شده‌اند.

میدانید که، NFT ها، نوع ارز غیر مثلی و غیر قابل تعویض هستند. درواقع این توکن‌ها نوعی دارایی دیجیتال منحصربه‌فرد بر بستر بلاک چین هستند که مالکیت آن به‌وسیله تنها یک فرد قابل تأیید است؛ برای ‌مثال فرض کنید شما یک واحد بیت کوین (BTC) دارید و فرد دیگری نیز یک واحد بیت کوین دارد. از آنجا ‌که قابلیتی به نام تعویض‌پذیری (Fungibility) بین ارزهای BTC وجود دارد، شما می‌توانید این ۲ کوین را با یکدیگر معامله کنید، بدون اینکه تغییری در ارزش آن‌ها ایجاد شود.

ولی درباره کریپتوپانکس‌ها، چون این توکن‌ها جزء توکن‌های NFT به‌حساب می‌آیند، قابلیت تعویض‌پذیری نداشته و نمی‌توان آن‌ها را با یکدیگر تعویض کرد؛ چراکه از ارزش‌های متفاوتی با یکدیگر برخوردار بوده و هرکدام از آن‌ها منحصربه‌فرد هستند.

از این‌رو با اینکه افراد می‌توانند مثلاً از این آواتارها اسکرین شات بگیرند یا تصویر آن‌ها را دانلود کنند، اما مالک رسمی هرکدام تنها یک نفر می‌تواند باشد؛ به همین خاطر ارزش این نوع ارزهای دیجیتال سر به فلک کشیده است.

علاوه بر این، هر CryptoPunks مجموعه ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارد که آن را از دیگران متمایز می‌کند. تمام این خصیصه‌ها مانند کلاه، رنگ مو، پیپ و ماسک به‌صورت تصادفی به‌وسیله یک تولیدکننده ساخته ‌شده‌اند؛ به همین دلیل برخی از کریپتوپانکس ها مانند آدم فضایی‌ها، در مقایسه با دیگر مدل‌های معمولی‌تر آن‌ها همچون آواتارهایی با مدل موی موهاک گران‌تر هستند.

از طرفی بد نیست بدانید که ۴۴۱ کریپتوپانکس دارای مدل موی موهاک هستند و فقط ۱۷۵ عدد از آن‌ها هستند که دارای ماسک جراحی هستند. ضمناً بیش از ۹ هزار عدد از آواتارهای CryptoPunks ها به‌صورت مرد و زن انسان هستند، ولی فقط تعداد انگشت‌شماری از این توکن ها هستند که در شکل آدم فضایی، زامبی و میمون به وجود آمده‌اند.

شروع و رشد کریپتوپانکس‌ها

 CryptoPunks یک آواتار هشت بیتی ۲۴ در ۲۴ پیکسلی منحصربه‌فرد به شکل یک توکن NFT روی بلاک چین اتریوم است. ساخت این نوع توکن‌ها در ابتدا به‌عنوان یک آزمایش به‌وسیله دو توسعه‌دهنده نرم‌افزار به نام مت هال (Matt Hall) و جان واتکینسون (John Watkinson) در سال ۲۰۱۷ آغاز شد.

در واقع این دو خواهان ساخت یک برنامه نرم‌افزاری دارای قابلیت ساخت صدها آواتار منحصربه‌فرد بودند. این برنامه در کل ۱۰ هزار آواتار تولید کرد. هال و واتکینسون در ابتدا فکر می‌کردند می‌توان از این نرم‌افزار برای توسعه یک اپلیکیشن استفاده کرد، اما این آواتارها سریعاً به یک جهش درخشان در حوزه فناوری تبدیل شدند. از آنجا ‌که این نوع اثر هنری دیجیتال روی بلاک چین اتریوم ذخیره‌شده است، هال و واتکینسون توانستند معنای «مالکیت» را تغییر دهند.

کریپتوپانکس‌ها به‌صورت الگوریتمی ایجادشده و تمام کاراکترهای آن کد نویسی شده است. لاوا لبز، کدهای این پروژه را منتشر نکرده است؛ به عبارتی این پروژه متن ‌باز نیست. هر کاراکتر از CryptoPunks، تصویری ۲۴ پیکسل در ۲۴ پیکسل بوده و درمجموع ۱۰ هزار تصویر منحصربه‌فرد از آن‌ها تولید شده‌اند.

درواقع هیچ‌یک از این ۱۰ هزار عکس به هم شبیه نیستند و هریک ویژگی‌های مخصوص به خود را دارند. از آنجا که این کاراکترها به‌صورت کامل کد نویسی شده‌اند، این اطمینان وجود دارد که دو کریپتوپانکس به هم شبیه نیستند.

الهام‌گیری از نمایشی در سبک پانکس در لندن

ویران‌شهر تنیده در فناوری تصویری است که سبک هنری سایبر پانکس در پی خلق آن است. جنبش پانکس دهه ۷۰ در لندن دقیقاً همین رویکرد را داشت. از منظر نگاه دو بنیان‌گذار پروژه کریپتوپانکس، در مراحل ابتدایی حرکت فناوری بلاک چین، یک فضای سخت‌گیرانه، ضد استقرار و سرکوب‌کننده حاکم بود.

این حال و هوایی بود که مجموعه CryptoPunks ‌ها قصد داشت از طریق شخصیت‌های غیرمعمول پانکس که نمادی از ناسازگاری‌ها و عدم تجانس هستند، نشان دهد. فیلم Blade Runner و همچنین رمان ویلیام گیبسون، «متخصص اعصاب»، هر دو از شاهکارهای سبک سایبر پانکس هستند که ازجمله نمونه‌های تأثیرگذار بر این پروژه بوده‌اند.

نکته منحصربه‌فرد درباره کریپتوپانکس

محبوبیت کار هال و واتکینسون، بسیاری از افراد را متعجب کرده است. CryptoPunks کاری انجام نمی‌دهد و هیچ هنرمند مشهوری پشت آن نیست. مفسر و سرمایه‌گذار محبوب بازار، دی ‌سی ‌اینوستر (DCinvestor) درباره ryptoPunk در حساب کاربری توییتر خود گفت:

آن‌ها جذابیت هشت بیتی دارند و آواتارهای جالبی هستند. وجود ۱۰ هزار کریپتوپانکس تعدادی کافی برای شکل‌گیری عرضه و تقاضا و بازار بوده، اما همچنین به‌اندازه کافی کمیاب برای ارزشمندشدن آن‌ها نیز است.

مت هال در سال ۲۰۱۷ به مجله مشبل (Mashable) اظهار داشت این پروژه برای آزمایش پویایی کمبود و تقاضا ایجاد شد. پانکس‌ها به‌صورت الگوریتمی، از مجموعه‌ای الگوها تولیدشده و هر یک متفاوت، اما برخی از آن‌ها نیز از شکل الگوی نادرتری در مقایسه با بقیه تشکیل‌ شده‌اند.

مانند آثار هنری، بازی پوکمون (Pokemon) و کارت‌های بازی، یک مجموعه کلکسیونی برای CryptoPunk وجود دارد. مت هال توضیح می‌دهد آنچه آن‌ها واقعاً می‌خواستند خلق کنند، چیزی بود که واقعاً کمیاب باشد. او می‌گوید: «پوکمون و این نوع چیزها وجود دارد، اما ما در دنیایی هستیم که همه‌چیز قابل تکثیر است». هنگامی‌که CryptoPunk در بلاک چین اتریوم عرضه شد، کمیاب‌بودن آن‌ها تضمینی بود؛ زیرا هیچ‌کس نمی‌تواند پانکس‌های دیگری صادر کند و هیچ‌یک از آن‌ها قابل‌تغییر نیستند.

CryptoPunks ترکیبی از هنر، فناوری، پوچی و آزمایش اجتماعی، مشابه روش‌های بنیادین نشانه‌گذاری بوده که به‌وسیله هنرمندانی مانند اندی وارهول (Andy Warhol) استفاده ‌شده است. به لیک گوپنیک (Blake Gopnik) مورخ هنر، در مقاله‌ای برای روزنامه هنر ((The Art Newspaper این شباهت‌ها را توضیح می‌دهد.

وی می‌گوید وارهول تعداد نامحدودی از پوسترهای ابریشمی را به نمایش می‌گذارد، اما فقط تعداد کمی پوستر را امضا می‌کند. امروزه فقط نسخه‌های امضاشده در بازارهای هنری ارزشمند هستند. وارهول همچنین طی تبلیغاتی مردم را دعوت کرد، هر وسیله دلخواه خانه خود را می‌توانند به استودیوی او بیاورند تا آن‌ها را با «WARHOL WORK» امضا کند. با این کار وارهول از وسایل معمولی ارزش خلق کرد.

دقیقاً مانند وارهول، کریپتوپانکس با استفاده از توکن‌سازی تصاویر بی‌ارزش، یک آزمایش را انجام داد؛ همان‌طور که در داستان وارهول، سرمایه‌گذاران خواستار امضای هنرمند برای اثبات اصالت این هنر بودند؛ به همین ترتیب این قرارداد اتریوم و آدرس بلاک چین، ارزش CryptoPunks را به فرد می‌دهد.

اثبات مالکیت کریپتوپانکس بر بستر شبکه بلاک چین اتریوم

اساساً مهم‌ترین ویژگی NFT هایی مانند CryptoPunks، امکان اثبات مالکیت آن با استفاده از شبکه اتریوم است. برای این کار از مکانیسمی به نام مینتینگ (Minting) استفاده می‌شود. ان اف تی‌ها توکن‌های نماینده آثار هنری دیجیتال هستند و همانند هر ارز دیگری، برای بقا باید وارد عرضه در گردش شوند.

از این‌رو مینتینگ فرایندی است که از طریق آن یک توکن غیر مثلی وارد دفتر کل عمومی اتریوم می‌شود. پس از مینت‌شدن یک NFT مربوط به یک اثر هنری دیجیتال (مانند کریپتوپانکس‌ها) این توکن به طرز جدایی‌ناپذیری به آن اثر هنری پیوند می‌خورد.

به ‌بیان ‌دیگر اگر مثلاً توکن NFT مربوط به CryptoPunks شماره ۸۸۸ را در کیف پول خود داشته باشید، شما مالک بی‌قید و شرط آن دارایی یا اثر هنری دیجیتال هستید. مزایای زیادی ازجمله داشتن حق استفاده از ان اف تی به صلاحدید خود شما (حتی باهدف تجارت) درباره اثبات مالکیت به این روش وجود دارد.

اصلی‌ترین و برجسته‌ترین مزیت مالکیت قابل‌اثبات مبتنی بر بلاک چین خرید، نگهداری یا فروش مستقیم NFT ها در بازارچه‌ای مانند اوپن‌سی (OpenSea) است. علاوه بر این از آنجا ‌که بسیاری از افراد خریدار کریپتوپانکس‌ها از آن‌ها برای آواتار توییتر خود استفاده می‌کنند، مالکیت قابل‌اثبات به‌وسیله توکن‌های غیر مثلثی بسیار حیاتی است.

درنتیجه اینکه مالکیت رسمی هریک از این تصاویر در یک دستور کامپیوتری خوانا در قالب یک قرارداد هوشمند بر بلاک چین اتریوم نقش بسته است که برای عموم قابل ‌دسترس است. همان‌طور که شرکت Larva Labs بیان می‌کند، سوابق مالکیت این توکن‌ها بر بلاک چین مستندسازی و ردیابی می‌شوند؛ از این‌رو غیر قابل تغییر و دست‌کاری هستند.

همچنین این قراردادهای هوشمند طول عمر بالایی دارند و تقریباً دائمی محسوب می‌شوند. سیستمی که پروژه CryptoPunks از آن استفاده می‌کند، قابل‌مقایسه با مالکیت یک اثر هنری فیزیکی است که دارای یک قرارداد اجاری دائمی با یک موزه عمومی است.